प्रधानमन्त्री ओलीको खोक्रो राष्ट्रवाद

महाविनाशकारी भूकम्पले बिचल्लीमा परेका भूकम्पपीडितलाई खुला आकाशमुनि राखेर आठ वर्षसम्म बन्न नसकेको संविधान हतारहतार जारी गरिएलगत्तै भारतको अघोषित नाकाबन्दीले गोरखा भूकम्पसमेतसमेत ओझेल पर्न थालेको छ । भूकम्पका मारमा परेकालाई नाकाबन्दीले प्रभाव पारेको छ । उद्योग, कलकारखाना, स्कुल, कलेजमात्रै होइन, हिँडडुल गर्नसमेत समस्या परेको छ ।

पवनराज फुयाल

कोही आफ्नै देशविरुद्ध नाकाबन्दी गर्दै सीमानाकामा धर्ना दिने त कोही आ–आफ्नै राज्यको माग गर्दै आन्दोलन र देशभरि फैलिएको हिंसाले राष्ट्रियता नै हल्लिएको स्थितिलाई नियन्त्रणमा लिने उद्धारकर्ताको अवतारमा प्रकट भए एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली । खासगरी माओवादीको विरोध गर्न उखान–टुक्कामा भाषण गर्न माहिर ओली माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डको आडमा प्रधानमन्त्री बन्न पुगे । त्यो पनि भारत र नाकाबन्दीविरोधी राष्ट्रियताको कित्तामा जसले हिजोका मण्डलेदेखि आजका क्रान्तिकारी कहलाइने शक्तिलाई एकजुट गराएको थियो ।
अधुरो र अपूरो संविधान जारी भएको खुसीमा नजलेका दीपावलीका दीप केपी ओलीले प्रधानमन्त्री बन्दा जलाएका थिए । किनकि यहाँ सवाल थियो उही राष्ट्रियताको । यसपछि राष्ट्रवादीबीच राष्ट्रियता यति लोकप्रिय भयो कि जताततै साइकलमा चढिन्छ तर झुकिँदैन, गुन्द्रुक र ढिँडो खाइन्छ तर झुकिँदैन । गोर्खाली मर्छ तर झुक्दैन आदि–आदि भावनाका राष्ट्रवादी नाराले जनतामा केही हदसम्म एकताको सन्देश फैलायो । जनता अभाव झेल्दै गए । ग्यासको सट्टा दाउरामा खाना पकाए । महिनौंसम्म पैदल हिँडे । कालोबजारी खेपे । अस्पतालमा औषधि नहुँदा रोगसँग पनि डराएनन् । आखिर केका लागि रु उही राष्ट्रियताका लागि रु राष्ट्रियताकै लागि भूकम्पले घरवारविहीन बनेर सडकमा बास बसेका जनताले राहत पनि नखोजी राष्ट्रियताकै लागि चुपचाप सहिरहे । त्यतिमात्रै होइन, ओलीले जनतालाई उत्साहित र खुसी राखिरहन एक वर्षमै लोडसेडिङ अन्त्य गरिदिने र घर–घरमा ग्यासको पाइप जोडिदिन आश्वासन दिन पनि भ्याए । जनताले त खोजेकै यही हो तर कसरी सम्भव छ त भन्ने जिज्ञासा राख्नेलाई मजाकमा उडाइदिएर गर्नै दिएनन् भनेर तुरुन्तै उखानमै टार्न खोजे ।
तर, जनताले उनको राष्ट्रवादलाई त्यसै समर्थन र आत्मसात् गरेका होइनन् । जनताले गोर्खाली स्वाभिमानलाई बचाउन ओली सरकारले नाकाबन्दी गरेर तेल, खाद्यान्न र औषधि नदिई हामीलाई दुःख दिने भारतलाई जिलल्याउँदै चीनबाट भए पनि ग्यास, तेल र औषधि आपूर्ति गरेर राष्ट्रियता झुक्न दिँदैनौ भनेर दृढता व्यक्त गरे । तर, ओली र उनको बोली सधैं उही पुरानै आलटाल, ढिलासुस्ती र अन्य स–साना कुरा अनि उखानटुक्कामै सीमित भयो । विभिन्न कार्यक्रममा हास्यास्पद टुक्का सुनाउने हास्यकलाकारका रूपमा उपस्थित हुनुभन्दा केही उपलब्धि देखिएन ।
जनताले समेत भारतले जे भन्यो त्यही मानेर झुक्दैनौ, तिमी पनि नझुक्नू भनेर ओलीको बोलीमा लोली मिलाउँदा परिस्थिति जटिल बने पनि एक÷दुई नाका खोलेर पेट्रोल नसके ग्यास या कम्तीमा खाद्यान्नसम्म अस्थायी रूपमै किन नहोस् चीनबाट ल्याएर महँगोमै भए पनि जनतालाई दिन सकेको भए त्यो असली राष्ट्रवाद हुन्थ्यो ।

 खासगरी ओलीको भारतविरोधी ‘सेन्टिमेन्ट’ र मधेस मामिलामा अत्यन्तै कडा अभिव्यक्तिकै कारण स्थिति गम्भीर र जटिल हुन पुगेको हो । तर, यस्तो अटल राष्ट्रवाद त्यो पनि कुरामा मात्रै सीमित भएको चरितार्थ भएको छ । भारतसँगको सम्बन्धलाई कूटनीतिक तवरले छलफल गर्ने प्रयास गरेको देखिएन । हालैको भारत भ्रमणक्रममा पनि भारतीय समकक्षी नरेन्द्र मोदीसँग औपचारिक रूपमा नाकाबन्दी र नेपालको संविधानबारे सकारात्मक निष्कर्षमा नपुगेको संयुक्त प्रेस वक्तव्य नआउनुबाटै छर्लंग भएको छ । यसबाट पनि राजकीय सम्मानले मख्ख ओलीका लागि व्यक्तिगत रूपमा भ्रमण अत्यन्तै सफल र उनकै भाषामा केही समयदेखि दुई देशबीचमा रहेको ‘मिसअन्डरस्ट्यान्डिङ’ समाप्त भएको कुरा गलत साबित भएको छ । नरेन्द्र मोदीले आजसम्म नेपालको संविधानले सबैलाई खुसी बनाउनुपर्छ भन्नुभन्दा बढी नाकाबन्दीको विषयमा एकपटक पनि सार्वजनिक रूपमा बोलेका छैनन् । ओलीले नेपाल र भारतबीच रहेको असमझदारी हटेको घोषणा गर्न खै त नाकामा सहज रूपमा आवागमन सुचारु भएको रु खै जनताले सहज रूपमा इन्धन र खाद्यान्न पाएको रु भारत जानुअघि ओलीले राष्ट्रहितविपरीत सम्झौता गर्दिनँ भनेअनुसार नै त केही गरेनन् तर ४६ सदस्यीय जम्बो टोलीमा गएका ओलीले ८० मेगावाटको ढल्केबर प्रसारण लाइन उद्घाटन गरे । अझै केही वर्षभित्रमा अरू ६ सय मेगावाटे बिजुली किन्ने सम्झौतामा समेत हस्ताक्षर गर्न भ्याए । के यसरी नै केही समयमै लोडसेडिङ अन्त्य गर्न खोजेका हुन् त ओलीले रु के यही हो आत्मनिर्भर बनाउने ओलीको राष्ट्रवाद रु
मधेसीलाई दुई÷चारवटा आँपको संज्ञा दिने ओलीलाई लागेको होला मधेसीलाई घुँडा टेकाएर नाकाबन्दी हटेको तर यसरी कुनै सरकारी सकारात्मक सहभागिता र हस्तक्षेपविना आन्दोलन मत्थर देखिनु सहज देखिँदैन । एकातिर मधेसी जनतामा साँच्चिकै नेपाल सरकारले हामीलाई थिचोमिचो गरेको रहेछ भन्ने भ्रम फैलिएको छ । अर्कातिर मधेसी नेताहरू खुलेआम विहारका नेतासँग आशिर्वाद थापेर भित्री रूपमा मधेसमा बिस्तारै स्वतन्त्र मधेसको आगो दन्काउन खोजिरहेका छन् । यसमा पनि ओलीको केटौलेपन र अरू जिम्मेवार पक्षको ध्यान पुगेको पाइँदैन । यस्तो जटिल विषयमा पनि ओलीको एकोहोरो सतही राष्ट्रवाद हाबी छ ।
प्रधानमन्त्रीज्यू कुराभन्दा काममा ध्यान दिए बेस हुने थियो । गोरखा भूकम्प गएको वर्ष दिन बित्न लाग्दासमेत भूकम्पपीडितले आश्वासनभन्दा केही पाएकै छैनन् । कहिले पुनःनिर्माण प्राधिकरण विवाद त कहिले नाकाबन्दीलाई दोष दिँदै उनीहरूलाई पीडामाथि पीडा दिइएको छ । बरु उनी धरहरा बनाउन सहयोग घोषणा गर्छन् तर जनताको घर बनाउन किन ढिलासुस्ती । राष्ट्रपतिले एक महिनाको तलब पशुपतिनाथलाई दान दिने तर गोरखाको लाप्राक तथा बारपाकमा हिउँमा कठ्यांग्र्रिएकालाई न्यानो दिन किन आनाकानी ? - रातोपाटि

2:04:00 PM